Метилтетрахидрофолатредуктаза мутатција  на позиција  677 и 1298

Aвтосомно рецесивно наследна!

Синоним: MTHFR-Polymorphismus

МТХФР (метилентетрахидрофолат редуктаза) е ензим со кој фолната киселина конвертира во метилфолат (5-МТХФ). 5-МТХФ е активна форма на фолна киселина која во телото врши различни биохемиски реакции и процеси, вклучувајќи и ДНА синтеза и поправка, производство на невротрансмитери и детоксикација. Лица со МТХФР мутација  поседуваат намалена способност да ја конвертираат фолната киселина во 5-МТХФ.

Methyltetrahydrofolatreduktase (МТХФР) ја катализира синтезата на 5-метилтетрахидрофолат, метил донатор за синтеза на метионин и претходник на С-аденосилметионин. Најчестата варијанта на мутација на овој ензим е  позицијата 677 (Ц677Т), а се јавува кај хомозиготни носители како термолабилна МТХФР варијанта со околу 50% загуба на активноста.    

Хетерозиготната мутација е многу честа појава, со преваленца до 50% од населението (5-20% се хомозиготни носителии). Втората генетска варијанта, со приближно иста фреквентност е мутација на позиција 1298 (А1298Ц). Овој полиморфизам на МТХФР исто така е поврзан со намалена ензимска активност. Хомозиготните поединци имаат околу 60% од ензимската активност кај нормалните луѓе. Хетерозиготни поединци за две мутации (Ц677Т и А1298Ц) претставуваат околу 15% од населението и имаат околу 50-60% од ензимската активност на нормалните луѓе, а тоа значи помала активност од онаа на еден единствен Ц677Т хетерозиготна мутација.

Хомозиготна мутација во генот МТХФР тип на 677Т често води до благо до умерено покачување на концентрацијата на хомоцистеин во плазмата, особено со низок статус на витамин Б12 и фолна киселина.

Метилентетрахидрофолат редуктаза (МТХФР) е ензим кој е потребен за метаболизмот на хомоцистеин.

Хомоцистеин е ендогена супстанција како продукт на разградување на протеини. Корисните ефекти на хомоцистеин не се уште откриени, но штетните се познати и претставуваат сериозен фактор на ризик за кардиоваскуларни и многу други болести.

Последиците од зголемено ниво на хомоцистеин  се многу сериозни, а од друга страна, третманот не е воопшто комплициран, евтин е и нема несакани ефекти.

Ризикот за зголемена венска тромбоза кај МТХФР мутации се уште не е јасно докажан. Женските носители се изложени на зголемен ризик за повторливи абортуси во раната бременост.

Одредувањето на генотип МТХФР се препоручува за пациенти со концентрација на плазматскиот хомоцистеин (tHyc)> 50 mol/L.

Откако стана јасно дека дури и благото зголемување на нивото на хомоцистеин е значително зголемен ризик за болести, лекарите денес имаат тенденција да ја дефинираат границата веќе на 10 мол/л.

• <8 мол/л  =  не постои зголемен ризик.
• 8-10 мол/л = граничен наод. Несакани ефекти, влијание на коагулацијате и друго, се препорачува третман.
• 10- 15 м мол/л = покачено ниво на хомоцистеин со васкуларни агресивни ефекти.

Метионин (амино киселина) со дневна потреба од околу 2 грама, учествува во други хемиски реакции на метил групи и е исто така важен снабдувач на сулфур за синтеза на протеини.

Во текот на денот храната треба да има различни бои!

Терапија

Терапијата со витамин Б6, Б12 и фолна киселина, го нормализира нивото на хомоцистеин обично во рок од 6 недели.

Витамин Б6 (пиридоксин, пиридоксал, пиридоксамин)

Витамин Б6 е од суштинско значење за централниот нервен систем, за имунолошкиот систем, црвените крвни клетки и протеинската синтеза.

Со храна се внесува преку: аспарагус, авокадо, банана, говедско месо, пиперки, ориз и пченица со трици, брокула, кафеав ориз, леќа, костени, пилешко месо, наут, чили во прав, треска, лук, лешници, грав, црн дроб (говедски), меласа, пипер, кикирики, грашок, ф'стаци, свинско месо, компири, лосос, сусам, спанаќ, семки од сончоглед, репа и др.

Безбедна доза се смета до 100 мг/ден.

Фолна киселина (витамин Б9) е најчеста форма на недостаток во индустријски развиените земји. Преку нормална исхрана и во идеални услови се венсува само 40% од нашите потреби. Дневната потреба е околу 400 микрограма дневно.        Гинеколозите за време на бременоста препорачуваат 400 – 800 µг фолна киселина.

Табела на лабораториски анализи

Табела на фолна киселина во храната

Метилфолатот е активна форма на фолна киселина и е единствената форма која се апсорбира во цревата. 5-МТХФ има важни предности во споредба со синтетичката фолна киселина.Таа добро се ресорбира во гастроинтестиналниот  тракт и покрај киселата рН средина, а воедно таа е во облик на биолошка форма и не е под влијание на метаболички дефекти. Биоактивната и повеќе потентентната форма (5-МТХФ) се користи директно од телото без конвертирање. Метилфолат е најстарата биолошки активна форма на фолната киселина. 

Синтетичката  фолна киселина не е добра за никого со МТХФР малформација. Оваа фолна киселина се наоѓа во речиси секој мултивитамински препарат.
Во 1998 година, ФДА (САД) дозволи да се храна (брашно, житарици, леб, ориз и тестенини) обогатува со фолна киселина! За половина од населението,овој додадток на прехрамбените производи не е корисен, дури е штетен.

Фолната киселина во организмот се разградува во четири фази за да се создаде активна биолошка форма на  Л-метилфолат.

Фолна киселина>дихидрофолат>тетрахидрофолат>5,10 метилен ТХФ>Л-метилфолат.

Метилација е преземање на еден јаглерод и три водородни атоми, имено метил група. Преку метилацијата се врши разградување на хистаминот.

За жал фолатите во храната се нестабилни и се склони кон оксидација, тие брзо ја губат активноста за време на преработката на храна, подготовката и складирањето и имаат биорасположливост која се движи од 25-50%, во зависност од видот на храната. Свежиот лиснат зеленчук на собна температура може да изгуби и до 70% од активноста на фолната киселина во рок од три дена, а процесот на готвење во вода може да ја зголеми загубата до 95%.

Денес, Quatrefolic® е најпознатата форма на фолна киселина и претставува прв избор како додаток во исхраната.

На пазарот се најпознати:  

• Фолат (Quatrefolic (6S) -5-methyltetrahydropholic Säure, Glucosamin -Salz)
• Фолат (5-methyl-tetrahydrofolat)
• Фолат (Metafolin®, L-5-MTHF)
• Фолат

Третманот треба да се започне со мала доза, која полека се зголемува, зависно од реакцијата на организмот. Несакани ефекти се: грчеви во мускулите, главоболка, гадење и др.По потреба се даваат и големи дози (10 до 15 мг) на Л-метилфолат.

Третманот треба да започне со 1-5мг фолна киселина (5-МТХФ -Метилфолат) дневно, но треба да се зголеми и дозата на витамин Б12.

Витамин Б12 (Кобаламин)

Витаминот Б12 (во вода растворлив витамин) е носител на метил група, без кои хомоцистеин не може да се конвертира во метионин. Витаминот Б12 ја реактивира фолната киселина.

Дневната доза е 1000 микрограми Methylcobalamin, ане Cyancobalomin (нема дејство, а цијанидите се штетни). Со витамините кои се растворливи во вода нема предозирање, бидејќи тие се излачуваат преку бубрезите.

Важно: Зголеменото ниво на  фолна киселина може да крие недостаток на витамин Б12, затоа, витаминот Б12 и фолната киселина секогаш треба да се земаат заедно. Може да се земаат и до сто пати поголеми дози фолна киселина и витамин Б 12!!!

Терапијата мора да биде трајна, а доколку се прекине хомоцистеинот повторно ќе расте!

Слободниот кобаламин реагира со следниот МТХФ молекул - и така натаму. Како резултат на тоа, штетниот хомоцистеин, од една страна се претвора во многу важен метионин, од друга страна, фолна киселина се обновува во биоактивна форма. Оваа реакција е клуч за многу здравствени и многу важни метаболитички процеси. Метилација игра улога во речиси сите телесни процеси, а особено е важна за контрола на генетскиот материјал (епигенетик), производство на антиоксиданси, синтеза на невротрансмитерите и хормоните и детоксикација на имунолошкиот систем.

Витаминот Б12 се добива преку храна: говедско месо (крави хранети со трева), кавијар, сирење (особено фета, моцарела, пармезан), пилешко месо, школки, ракови, јајца, ему, риба (особено скуша, харинга, лосос, туна, сардини, пастрмка), шунка, јагнешко и овчо месо, црн дроб (гуска), јастог, млеко, октопод, остриги, ракчиња и јогурт.

За жал сите Б - витамини и мултивитамини који се наоѓаат на пазарот не се во метил форма. Многу е важно да се избере метил форма, за да се обезбеди соодветна апсорпција и искористување на овие препарати.

Dr.med.dr.sc. Boris Bang-Vojdanovski

Кассел, 06.12.2016

Boris.bang@gmail.com

Литература: Бенџамин Линч